piątek, 31 października 2014

Mormon z Zamojszczyzny

Jestem niezmiernie ciekawy pochodzenia mojego nazwiska Mormon, pisze Czytelnik. Spotykam się czasami z pewnym rozbawieniem osób, którzy pytają mnie, ile mam żon. Rodzina mojego ojca pochodzi z Zamojszczyzny.

Warto by wiedzieć, od jak dawno nazwisko to funkcjonuje w księgach metrykalnych, albowiem ruch mormoński jest ledwie XIX-wieczny i jeśli – dajmy na to – nie ma dowodów, że pański przodek nie wrócił z Ameryki (gdzie, załóżmy, mieszkał w stanie Utah) i nie przywiózł stamtąd wieści o mormonach, to przychylałbym się do najprawdopodobniejszej interpretacji etymologicznej, mianowicie pochodzenia nazwiska od rzeczownika marmur.  Ale w gwarze istniał też czasownik marmolić – guzdrać się, wahać się, co dało początek takim nazwiskom, jak Mormul, Mormol, Mormel. Tu też istniało źródło modyfikacji słowotwórczej.
Dziś nazwisko Mormon nosi 37 Polaków, a mieszkają głównie w Lublinie, Hrubieszowie i Zamościu i okolicach.   

czwartek, 30 października 2014

Coś na głowie

Czubek, pochodzi od rzeczownika pospolitego czub (czubek), który w podobnej formie znany jest w wielu językach słowiańskich, a oznacza coś na głowie (zwłaszcza włosy lub pióra), wierzch głowy, w dialektach także szczyt góry, a nawet wiązkę siana lub snopek na wierzchu kopy.
1695 Polaków nosi  to nazwisko.

środa, 29 października 2014

Husarz mały

Czy mógłby mi Pan wyjaśnić pochodzenie nazwiska Husarek, pyta Czytelnik. 

Pochodzenie nazwiska od husarza (huzara) jest ewidentne, choć obu wojaków różniła kategoria wagowa. Husarzy (husaria) to była ciężka jazda polska (XVI-XVIII wiek), zaś huzarzy to była jazda lekka typu węgierskiego.  Husarek, czyli mały husarz. Etymologia jest ciekawa, bo nazwisko może pochodzić albo od żołnierza niskiego wzrostu, albo żołnierza młodego. W gwarze huzarem nazywano czas przednówka, czyli mocnego zaciskania pasa. Dziś w zasobie współcześnie używanych nazwisk polskich jest 142 Husarków i 488 Huzarów.

wtorek, 28 października 2014

Potrzeszcz potrzeszcz!

Nazwisko Potrzyszcz pochodzić może od czasownika potrzeszczeć lub od nazwy wróblowatego ptaka potrzeszcza. Ilu jest posiadaczy tego nazwiska? Wedle jednych źródeł 69, wedle innych – 214. Tak czy owak jest to nazwisko rzadkie.

poniedziałek, 27 października 2014

Imię rzymskie, nazwisko polskie

Czytelniczka pyta o nazwisko Romulewicz. Pochodzi ono od imienia Roman, znane jest od XVII wieku. Roman ma źródło w przydomku Romanus, który wywodzi się z przymiotnika romanus «rzymski». W zasobie niewiele nazwisk, bo tylko 74. Jednak wszystkich polskich nazwisk od imienia Roman jest prawdopodobnie ponad 200.
Zagadki o nazwiskach? Kliknij.

niedziela, 26 października 2014

Nazwiska od Romana

Nazwisk wywodzących się od imienia Roman jest dużo, prawdopodobnie ponad 200. A które z nich są najczęściej spotykane? Oto czołowa dziesiątka, w nawiasach orientacyjna liczba posiadaczy.
Romanowski (16819), Roman (5727), Romaniuk (4824), Romanowicz (2712), Romanek (1887), Romanik (1180), Romaniak (964), Romankiewicz (711), Romaniec (540), Romaniszyn (473). Na 11. pozycji jest Romanów (436).
Nazwiska od imion? Tu znajdziesz prawdziwe kompendium.