sobota, 18 lutego 2012

Od Śreniawy

Spisuję historię mojej rodziny, która wywodzi się od przodka o nazwisku Srzeniawski. Jest to nazwisko wymieniane w dwóch herbarzach polskich, a pochodzi prawdopodobnie od szlacheckiego herbu Szreniawa. (...) Czy żyją jeszcze w Polsce jakieś osoby noszące to nazwisko?

Możemy przyjąć, iż nazwisko jest od nazwy herbu Śreniawa lub Śrzeniewita (czy może raczej od zawołania herbowego Śrzeniawa!), choć są wskazania, by potraktować je również jako odmiejscowe, od nazwy miejscowości Szreniawa pod Poznaniem lub Śrzeniawa pod Krakowem. Jest też lewy dopływ Wisły o tej nazwie. Herb jest XIV-wieczny i przedstawia rzekę w kształcie litery S z krzyżem złotym w polu czerwonym. Używany początkowo w Małopolsce, później – po unii horodelskiej – znany też na Litwie. Był znakiem wielkich rodów m.in. Kmitów, Potockich, Lubomirskich i Stadnickich.  K. Rymut podaje grupę starych, XV-wiecznych nazwisk typu: Śreniawa, Śrzeniawa, Śrzeniewa, Śrzyniawa jako ewentualnie pochodzące od dwóch powyższych źródłosłowów. Istniały też nazwiska bez nagłosowej palatalizacji (Ś-): Sreniawa, Srzeniawa, Sreniawski. W zasobie nazwisk współcześnie używanych nie ma dziś formy Srzeniawski, czyli nie ma już nikogo, kto nosiłby tę godność, jakże artykulacyjnie trudną.

wtorek, 14 lutego 2012

Har- a nasze nazwiska

Nazwisk o podstawie har- znamy niemało. Jest omówione w poprzednim tekście Haraf, są też m.in. Har, Hara, Harach, Haran, Harań, Harek, Harewicz, Harewski, Haro, Harola, Haros, Harewicz, Harewski, Harów, Harra, Harus, Harut, Hary. Od nich sporo nazwisk pochodnych. Tylko od Haran powstało z 10 nazwisk, np. Haranek, Haranus. Niektóre mają dodatkowe cechy gwarowe, np. przyrostek jak w Harok.