piątek, 18 stycznia 2013

Od hajduków

Mam 94 lata, pisze pan Mieczysław Ajdukiewicz z Krynicy Zdroju. Mój pradziad, który mieszkał gdzieś na Wileńszczyźnie i nosił przydomek Ejduk. Dowiedziałem się o tym w 1936 roku. Pradziad brał udział w powstaniu listopadowym i gdy groziło mu aresztowanie, zbiegł do zaboru austriackiego, w okolice Ropczyc. Dziś pytają mnie wnuki, a ja nie mogę wiele im wytłumaczyć…

Szanowny Panie,
zarówno przydomek (Ejduk), jak i nazwisko wywodzą się od hajduka, żołnierza piechoty węgierskiej, lekko zbrojnego piechura. Możliwe też pochodzenie od sługi dworskiego, ubranego w strój węgierski. W staropolszczyźnie w użyciu było wiele znaczeń tego słowa: ‘pachołek, policjant, rabuś’, ale także: ‘gajowy, dozorca i taniec góralski’. Od hajduka, pochodzi rzeczownik hajduczenie, czyli ‘bycie hajdukiem, sługą’. Z kolei czasownik hajduczyć znaczył ‘tańczyć hajduka’. W zasobie nazwisk współcześnie używanych znajdujemy 114 form Ajdukiewicz i 5 samodzielnie istniejących form Ejduk (ale również 18 Ejdukiewicz).