czwartek, 26 kwietnia 2012

Jest Dudek, nie ma Dutka

Nasz Czytelnik, pan Dudkowski, którego list cytowałem ostatnio, pisał jeszcze, że występuje też wersja Dutkowski, wedle jego wiedzy mniej popularna, zaś w okolicach Kielc znajduje się miejscowość Samsonów-Dudków, która mieć może coś wspólnego z tym nazwiskiem.

Otóż pisownia przez -t- wynika z fonetyki, która głoskę tę, położoną przed bezdźwięcznym -k-,  ubezdźwięcznia. Warto zauważyć, że są też warianty Dutka, Dutkiewicz (z tym samym ubezdźwięcznieniem), ale nie ma nazwiska Dutek.
Co do miejscowości w Kieleckiem: Dudków należał zapewne do kogoś o przydomku Dudek, a później od tej nazwy mogło powstać nazwisko Dudkowski/Dutkowski.
Wbrew temu, co twierdzi nasz Czytelnik, Dutkowskich jest nieco więcej, bo 2230.

poniedziałek, 23 kwietnia 2012

Od dudka

Zastanawiam się nad pochodzeniem nazwiska Dudkowski. Moi antenaci pochodzą z okolic Bełżyc (kilkadziesiąt kilometrów na zachód od Lublina). W okolicach Kielc znajduje się miejscowość Samsonów-Dudków.

Pochodzenie nazwiska nie jest skomplikowane, wywodzi się ono dudka, tak jak brzmi nazwa ptaka. Ale słownik nazwisk odapelatywnych  Lucyny Tomczak każe nam nie zapominać o innych malowniczych znaczeniach dudka: «księga o wąskich stronicach, gra w karty, instrument muzyczny, żelazny kapturek na osi, metaforycznie: głupiec, fujara, zdradzony mąż, bonifrater, w gwarze: pieniądze». Trudno zatem jednoznacznie wskazać źródłosłów, wskazuję więc tylko możliwości. Najstarszy zapis formy Dudkowski pochodzi z 1662 r. (K. Rymut), dziś w zasobie jest tych nazwisk 1914.